Wał środkowopolski oraz niecka mogileńska, niecka nidziańska i niecka szczecińska

WAŁ ŚRODKOWOPOLSKI

oraz niecka szczecińska, niecka mogileńska i niecka nidziańska

        Wał środkowopolski wraz z monokliną przedsudecką jest obszarem platformowym. Obszar platformy składa się z trzech zasadniczych pięter: prekambryjskiego podłoża krystalicznego, sfałdowanych kaledońsk-hercyńskich utworów paleozoicznych oraz grubej cechsztyńsko-mezozoiczno-kenozoicznej pokrywy platformowej zbudowanej stanowiącej kompleks skał osadowych osiągających na wale środkowopolskim miąższość do 7000 m. Osady te zostały zaburzone w czasie pokredowych ruchów orogenicznych.
W pokrywie osadowej największe znaczenie mają cechsztyńskie serie solnonośne. Mimo jednak iż są one rozpowszechnione na znacznym obszarze Polski bliżej powierzchni poza monokliną przedsudecką występują tylko na Kujawach (Inowrocław, Wapno, Kłodawa) gdzie tworzą wysady solne.
Ze skałami węglanowymi triasu z otoczenia niecki śląsko-krakowskiej związane są złoża rud cynkowo-ołowiowych od dawna eksploatowane w rejonie Bytomia, Chrzanowa, Olkusza i Zawiercia i powstałe z nich w wyniku wietrzenia koncentracje limonitu i rud manganu zalegające w kotłach krasowych w rejonie Bibieli i Siewierza. Osady triasu są tu również źródłem wielu surowców skalnych, a zwłaszcza dolomitów, wapieni i margli.
Na obszarze jury krakowsko-wieluńskiej, w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich oraz na Kujawach i Pomorzu w osadach jury (dogger i lias) występują rudy żelaza. Osady liasu zawierają ponadto złoża glin ceramicznych i ogniotrwałych. Występujące na tym obszarze osady malmu są z kolei źródłem wapieni. Odsłaniające się miejscami na powierzchni utwory kredowe dostarczają surowców węglanowych. Zawierają one również rudy żelaza (wczesna kreda) oraz występujące w w rejonie Radom-Annopol fosforyty (cenoman-alb).
Z osadami jury i triasu związane są również źródła wód mineralnych typu chlorkowego (Ciechocinek, Połczyn) i wody żelaziste (Nałęczów).
W osadach neogenu lądowego środkowej Polski występują liczne złoża mioceńskiego węgla brunatnego (Bełchatów, Konin, Turek) oraz plioceńskich iłów ceramicznych.
Utwory lodowcowe, są źródłem surowców ceramicznych i kruszywa naturalnego.

Lokalizacje: Bełchatów, Bukowno, Chodzież, Częstochowa, Golce, Inowrocław, Jaroszowiec, Kłodawa, Lipie Śląskie, Olkusz, Pomorzany, Trzebinia.

 źródło:www.redbor.pl