Zapadlisko przedkarpackie

ZAPADLISKO PRZEDKARPACKIE

      Powstało w okresie neogenu zapadlisko podkarpackie wypełnione jest głownie osadami mioceńskimi. Ich podłoże stanowią przeważnie utwory mezozoiczne typu platformowego. Tylko w części wschodniej bezpośrednio pod miocenem zalegają osady prekambryjsko-paleozoiczne stanowiące przedłużenie Gór Świętokrzyskich.
Z wapieniami późnej jury i piaskowcami środkowej kredy związane są złoża ropy naftowej i gazu ziemnego znane z Grobli i Pławowic koło Krakowa.
Utwory mioceńskie budują głównie osady chemiczne wczesnego tortonu i osady piaszczysto-ilaste tortonu późnego. Seria chemiczna dzieli się na trzy strefy facjalne: chlorkową - występującą na przedgórzu Karpat, siarczanową - zalegającą w centralnej części zapadliska i węglanową - zajmującą peryferyczne części zbiornika.
W strefie chlorkowej występują liczne złoża soli kamiennych ciągnące się na przedgórzu Karpat od Wieliczki przez Bochnię do okolic Tarnowa i Pilzna.
Ze strefą siarczanową związane są złoża gipsów eksploatowane w rejonie Nidy (Pińczów, Wiślica) i alabastrów (Łopuszka Wielka) oraz powstałej z nich siarki rodzimej występującej w rejonie Swoszowic pod Krakowem, Czarnkowów nad Nidą, Posądzy, Tarnobrzega (Piaseczno, Machów i Jeziórko), Staszowa (Staszów i Grzybów) i Baszni przy granicy z Ukrainą. Ze strefą tą związane są również wody mineralne typu chlorkowego wzbogacone w jod i brom oraz wody siarkowodorowe znane z rejonu Buska.
Strefę węglanową tworzą głównie wapienie litotamniowe występujące wzdłuż południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i na Roztoczu.
Osady piaszczysto-ilaste późnego tortonu są źródłem ropy naftowej i gazu ziemnego wykryte w rejonie Przemyśla, Łańcuta i Lubaczowa oraz piasków szklarskich (Świniary, Piaseczno) i surowców ceramicznych.

Lokalizacje: Piaseczno, Posądza, Tarnobrzeg, Wieliczka.

 źródło:www.redbor.pl