Zapadlisko śląsko-krakowskie i jego paleozoiczne obrzeże

ZAPADLISKO ŚLĄSKO-KRAKOWSKIE

i jego paleozoiczne obrzeże

     Zapadlisko śląsko-krakowskie jest waryscyjskim zapadliskiem śródgórskim w obrębie którego osadziły się grube kompleksy skał ilastych i piaskowców z licznymi pokładami węgla. Podłoże stanowią tu morskie osady wczesnego karbonu reprezentowane w północnej części przez wapienie węglowe które w jednak ku zachodowi szybko przechodzą w utwory kulmu. Dostarczają one wapieni do produkcji cementu i wapna.
W młodszym namurze oraz na granicy westfalu D i wczesnego stefau basen węglowy podlegał nierównomiernym ruchom górotwórczym. W części zachodniej były one silniejsze co sprzyjało powstaniu znacznej grubości osadów. W części wschodniej gdzie podłoże było bardziej sztywne a ruchy obniżające wolniejsze, osady karbonu produktywnego charakteryzują się małymi grubościami i zawierają luki sedymentacyjne. Karbon produktywny poza węglem kamiennym eksploatowanym w licznych kopalniach dostarcza surowców ilastych wykorzystywanych przez cegielnie i zakłady ceramiczne. Jest również źródłem wydobywanych w XIX wieku syderytowych rud żelaza, bentonitów występujących w warstwach porębskich w rejonie Radzionkowa oraz gazu ziemnego nawierconego w Dębowcu Śląskim.
W obrzeżeniu basenu węglowego występują utwory dewonu. Są one źródłem wapieni, dolomitów i marmurów eksploatowanych w okolicy Dębnika.
W neogenie na przedpolu Karpat powstało obniżenie w którym osadził się gruby kompleks osadów mioceńskich prawie całkowicie zakrywających starsze osady dewońskie i karbońskie. Z utworami tymi wiąże się występowanie soli kamiennych znanych z okolic Rybnika, gazu ziemnego w rejonie Dębowca Śląskiego, wód mineralnych związanych z utworami siarczanowymi typu morskiego w Goczałkowicach i Dębowcu oraz surowców ilastych.

Lokalizacje: Czerwionka, Łaziska Górne, Miękinia, Rudno, Zalas.

 źródło:www.redbor.pl