R O P A N A F T O W A

 

 

      

     

     W Polsce w roku 2016 było udokumentowanych 86 złóż ropy naftowej, w tym w Karpatach – 29 złóż, na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) - 12, na Niżu Polskim 43 złoża oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku – 2 złoża. Złoża występujące w Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego górnictwa ropy naftowej. Obecnie zasoby tych złóż są na wyczerpaniu. W Polsce, największe znaczenie gospodarcze mają złoża ropy naftowej występujące na Niżu Polskim. W 2016 r. wydobywalne zasoby złóż na Niżu stanowiły 73.5%, a zasoby złóż polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku 19.7% zasobów krajowych. Zasoby przedgórza Karpat oraz Karpat odgrywają rolę podrzędną (odpowiednio 3.9% i 2.9% zasobów krajowych).

     Złoża ropy naftowej na Niżu Polskim występują w utworach permu, karbonu i kambru. Są to ropy średnioparafinowe o zawartościach 4.3 – 7.4% parafiny, siarki nieco powyżej 1% i gęstości w granicach 0.857 – 0.870 g/cm3 . Złoża te w większości należą do masywowych, z pasywną wodą podścielającą, o gazowo-ekspansywnych warunkach produkcji. Największym złożem jest BMB (skrót od nazw miejscowości Barnówko-Mostno-Buszewo) koło Gorzowa Wielkopolskiego. Zasoby tego złoża były ponad dwukrotnie większe od stanu zasobów ropy naftowej w Polsce przed jego odkryciem. Na Niżu występują również inne znaczące zasobowo złoża ropy naftowej jak: Lubiatów, Grotów i Cychry.

     W Karpatach złoża ropy naftowej występują w kilku jednostkach tektonicznych, ale większość w jednostce śląskiej. Są to głównie złoża strukturalne, rzadziej strukturalnolitologiczne, głównie typu warstwowego z wodą okalającą. Wydobycie następuje początkowo wskutek ekspansji rozpuszczonego w ropie gazu, a później wskutek grawitacji. Karpackie złoża ropy naftowej są głównie złożami ropno – gazowymi. Gęstość ropy naftowej waha się od 0.750 do 0.943 g/cm3 i zalicza się ją do rop bezsiarkowych. Zawartości parafiny wahają się od 3.5 do 7.0% parafiny. Zasoby złóż karpackich są niewielkie, uzależnione od wielkości i charakteru struktur, w których występują. W wyniku wieloletniej eksploatacji nastąpiło znaczne wyczerpanie się zasobów tego regionu.

     W zapadlisku przedkarpackim złoża ropy naftowej występują w utworach mioceńskich, w osadowych utworach mezozoicznych typu platformowego (głównie w węglanowych utworach jury, rzadziej w piaskowcach kredy), przeważnie pod uszczelniającymi utworami ilastymi miocenu. Są to w większości złoża typu warstwowego, ekranowane stratygraficznie, litologicznie lub tektonicznie. Ropy tego regionu należą do lekkich i średnich (o gęstości 0.811 – 0.846 g/cm3 ). Zawartość parafiny waha się w nich od 2.32 do 9.37%, a siarki - średnio od 0.45 do 0.85%. W złożach zagospodarowanych występuje 95.8% zasobów krajowych.

     W omawianych regionach w niektórych złożach ropy naftowej rozpuszczone są składniki gazowe tworzące kondensat ropny. Na Niżu Polskim kondensat ropny występuje przede wszystkim w złożu Cychry, a także w mniejszych ilościach w złożach: Babimost, Jastrzębsko, Antonin 1 i Żarnowiec W. Na Przedgórzu kondensat występuje w złożu Łąkta, a w Karpatach w niewielkich ilościach współwystępuje w złożu Słopnice. W 2016 roku stan wydobywalnych zasobów ropy naftowej i kondensatu wyniósł 22 420.72 tys. t (zasoby bilansowe i pozabilansowe) i w porównaniu z rokiem poprzednim zasoby zmniejszyły się o 798.96 tys. t. Ubytek zasobów powstał głównie w wyniku wydobycia oraz ponownego przeliczenia zasobów złóż Brzezówka, Harklowa, Michorzewo oraz Osobnica. Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2016 r. ze wszystkich złóż, wyniosło 957.05 tys. t i uległo zwiększeniu w stosunku do roku poprzedniego o 58.18 tys. t

 

 

 

 

Opracowanie wykonano w Państwowym Instytucie Geologicznym-Państwowym Instytucie Badawczym jako zadanie państwowej służby geologicznej
Praca zbiorowa pod redakcją
Marcina SZUFLICKIEGO, Agnieszki MALON, Marcina TYMIŃSKIEGO
Opracowali:
R. BOŃDA, D. BRZEZIŃSKI, G. CZAPOWSKI, A. KALINOWSKA
A. MALON, S. Z. MIKULSKI, W. MIŚKIEWICZ, S. OSZCZEPALSKI, D. SIEKIERA,
L. SKRZYPCZYK, J. SOKOŁOWSKI, J. STAWIEREJ, K. SZAMAŁEK
W. SZCZYGIELSKI, M. SZUFLICKI, M. TYMIŃSKI