Gaz ziemny
Jesteś w dziale: Strona główna \ Gaz ziemny

Gaz ziemny

2013-10-17, godz. 10:24

 

Gaz ziemny

Głównym regionem występowania złóż gazu ziemnego w naszym kraju jest Niż Polski. Złoża gazu ziemnego znane są również z przedgórza Karpat. Niewielkie zasoby gazu występują także w małych złożach obszaru Karpat oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku (mapa). Około trzy czwarte zasobów gazu znajduje się w utworach miocenu i czerwonego spągowca, a pozostałe w osadach kambru, dewonu, karbonu, cechsztynu, jury i kredy.

Na Niżu Polskim złoża gazu ziemnego występują w regionie przedsudeckim i wielkopolskim w utworach permu, a na Pomorzu Zachodnim w utworach karbonu i permu. Gaz występuje w złożach typu masywowego i blokowego o wodno- lub gazowo-naporowych warunkach eksploatacji. W tym obszarze jedynie kilka złóż zawiera gaz wysokomentanowy, w pozostałych złożach dominuje gaz ziemny zaazotowany zawierający od 30 do ponad 80 % metanu. Jest to zatem często mieszanina metanowo-azotowa albo azotowo-metanowa.

Złoża, w których gaz ziemny zawiera ponad 90 % azotu, określany nazwą „azotowy gaz ziemny” zostały omówione odrębnie.

Na przedgórzu Karpat złoża gazu ziemnego występują w utworach jurajskich, kredowych i mioceńskich. Jest to najczęściej gaz wysokometanowy, niskoazotowy, a jedynie w kilku złożach występuje gaz zaazotowany. Złoża należą do strukturalno-litologicznych, wielowarstwowych, rzadziej masywowych, produkujących w warunkach gazowo-naporowych.

W Karpatach gaz ziemny występuje w utworach kredowych i trzeciorzędowych, zarówno w złożach samodzielnych, jak i towarzysząc złożom ropy naftowej lub kondensatu. Wydobycie gazu ze złóż karpackich przebiega w warunkach gazowo-naporowych. Gaz jest wysokometanowy (przeważnie zawiera powyżej 85 % metanu), niskoazotowy (średnio jego zawartość wynosi kilka procent).

W Polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku gaz ziemny występuje w złożach B 4 i B 6 oraz towarzyszy ropie naftowej w złożach B 3 i B 8.

W złożach Niżu Polskiego występuje obecnie 69 % wydobywalnych zasobów gazu ziemnego. Na przedgórzu Karpat znajduje się 26 % tych zasobów. Zasoby strefy morskiej Bałtyku oraz Karpat odgrywają rolę podrzędną (odpowiednio 4,0 % i 1,0 % zasobów krajowych).

tabeli 1 zestawiono wielkość zasobów wydobywalnych gazu ziemnego ze złóż gazowych oraz złóż ropnych i kondensatowych, z uwzględnieniem stopnia ich rozpoznania i stanu zagospodarowania. Podane wartości dotyczą gazu zwykłego i nie oddają gazu w przeliczeniu na gaz wysokometanowy (Gaz wysokometanowy = zasoby wydobyte x rzeczywiste ciepło spalania/ciepło spalania dla wysokiego metanu (ok. 34 MJ/m3)).

W 2012 r. stan wydobywalnych zasobów gazu ziemnego wynosił 140,059 mld m3(zasoby bilansowe i pozabilansowe) i w porównaniu z rokiem poprzednim zasoby zmniejszyły się o 4,82 mld m3. Ubytek zasobów powstał głównie w wyniku wydobycia. W 2012 roku udokumentowano następujące nowe złoża: Draganowa (udokumentowane zasoby wydobywalne – 88,27 mln m3) oraz Białoboki (48,00 mln m3).

Zasoby wydobywalne zagospodarowanych złóż gazu ziemnego wynoszą 115,77 mld m3, co stanowi 83 % ogólnej ilości zasobów wydobywalnych

Zasoby przemysłowe złóż gazu ziemnego w 2012 r. wyniosły 66,43 mld m3.

W bilansie ujęto również zasoby gazu ze złóż przeznaczonych na podziemne magazyny gazu ziemnego, pozostałe w nich zasoby gazu są traktowane jako poduszka gazowa (pojemność buforowa) i nie będą wydobyte w okresie istnienia magazynu. Na magazyny podziemne przeznaczono złoża Bonikowo (328,63 mln m3), Brzeźnica (45,59 mln m3), Daszewo (27,72 mln m3), Husów (372,88 mln m3), Strachocina (121,50 mln m3), Swarzów (28,80 mln m3) i Wierzchowice (5728,12 mln m3). Łączne zasoby gazu w poduszkach buforowych wynoszą 6,65 mld m3. W 2012 r. udzielono koncesji na bezzbiornikowe magazynowanie gazu ziemnego w skreślonym w 2003 r. z krajowego bilansu zasobów, złożu gazu ziemnego Henrykowice E.

Magazyny gazu buduje się także w złożach soli (PMG Mogilno II, PMG Kosakowo). Aktualnie czynny jest jeden magazyn gazu „Mogilno II”, a magazyn „Kosakowo” jest w trakcie budowy. Istniejący w złożu soli - magazyn „Góra” służy do przechowywania ropy naftowej i paliw płynnych. Łącznie na koniec 2012 roku obowiązywało 11 koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie gazu ziemnego, ropy naftowej i paliw płynnych.

W 2012 r. wydobycie gazu ziemnego ze złóż o zasobach udokumentowanych (tab. 2) wynosiło 5,620 mld m3 i było o 0,026 mld m3 mniejsze niż w roku 2011.

 

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Amerykańską Służbą Geologiczną (USGS – U.S. Geological Survey), w oparciu o dane archiwalne z lat 1950-1990, oszacował zasoby gazu ziemnego i ropy naftowej w formacjach łupkowych dolnego paleozoiku w basenie bałtycko – podlasko - lubelskim. Łączne zasoby wydobywalne gazu ziemnego dla lądowej i szelfowej części basenu mogą wynosić maksymalnie 1920 mld m3, ropy naftowej 535 mln ton. Biorąc pod uwagę parametry oszacowania, zasoby te mieszczą się z największym prawdopodobieństwem w przedziale 346 – 768 mld m3 dla gazu ziemnego oraz 215 – 268 mln ton dla ropy naftowej(1).

Występowanie złóż gazu ziemnego zamkniętego w Polsce jest najbardziej prawdopodobne w północno-wschodnim obrzeżeniu monokliny przedsudeckiej w utworach czerwonego spągowca, wykształconych w facji eolicznej. Kilka otworów poszukiwawczych wykonanych w latach 2009-2011 w obszarze na wschód od Poznania potwierdziło występowanie w tym regionie gazu zimnego w zwięzłych piaskowcach czerwonego spągowca.

Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.

 
 

Opracowała: Martyna Czapigo-Czapla

(1)Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, 2012 – Ocena zasobów wydobywalnych gazu ziemnego i ropy naftowej w formacjach łupkowych dolnego paleozoiku w Polsce (basen bałtycko – podlasko – lubelski).

źródło: pig

 

 

 

facebook