Rudy miedzi i srebra

 

 

 

 

 

 

Rudy miedzi i srebra

Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają: złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Złoża magmowe różnych typów mają mniejsze znaczenie zasobowe, choć ich wartość może być duża.

Złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits - SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.

Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: kolejno od spągu piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapieniami dolomitycznymi w stropie. Szaro-czarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu₂S), bornit (Cu₅FeS₄) i chalkopiryt (CuFeS₂). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.

Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.

Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne obliczone dla pięciu obszarów o łącznej powierzchni 253 km² wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne w siedmiu obszarach o powierzchni 114 km² wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne dla 11 obszarów o powierzchni 1 830 km² wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m^(*).

W 2012 roku stan zasobów bilansowych wynosi 1 792,53 mln t rudy o zawartości 34,36 mln t miedzi i 104,90 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do roku 2011 nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 17,91 mln t rudy, spowodowany głównie wydobyciem.

Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami wynoszą 1 476,95 mln t rudy o zawartości 28,95 mln t miedzi i 85,75 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc około 82 % ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż wynoszą 1 235,57 mln t rudy.

Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000 - 1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne. Wydaje się konieczne zagospodarowanie tych zasobów przy wykorzystaniu wyrobisk udostępniających z istniejących kopalń sąsiednich.

Wydobycie rud miedzi w 2012 r. wyniosło 30 182 tys. t rudy o zawartości 1,59 % Cu, zawierającej 479 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 342 t srebra. W porównaniu do 2011 roku nastąpił znaczny wzrost wydobycia rudy (o ok. 31 %), zawierającej o kilka procent więcej srebra (wydobycie srebra wzrosło o 4,4 %) oraz kilkanaście procent mniej miedzi metalicznej (wydobycie miedzi spadło o 17,9 %).

W 2012 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 566 tys. t miedzi elektrolitycznej, 916 kg złota i 11,63 t nadrenianu amonu, zarówno z koncentratów własnych, jak i zakupywanych koncentratów obcych.

Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2012 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 273,8 t srebra, 469,3 kg złota, 30,0 tys. t ołowiu, 2,6 tys. t siarczanu niklu, 90,17 t selenu, 89,1 kg koncentratu Pt-Pd oraz nadrenian amonu, kwas siarkowy i siarczan miedzi.

Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.

Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński

^(*) S. Oszczepalski, S. Speczik, 2011 - "Rudy miedzi i srebra" w "Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r." pod red. S. Wołkowicza, T. Smakowskiego, S. Speczika. PIG-PIB Warszawa.

źródło: pig