Surowce skaleniowe

 

 

 

 

 

 

Surowce skaleniowe

Surowcami skaleniowymi są naturalne nagromadzenia różnych rodzajów skał skaleniowych i skaleniowo-kwarcowych zasobnych w alkalia (co najmniej 6,5 % Na₂O + K₂O). Złoża surowców skaleniowych występują w Polsce w województwie dolnośląskim i małopolskim. Należą do nich leukogranity występujące w różnych rejonach Dolnego Śląska, między innymi koło Strzeblowa oraz w Górach Izerskich koło Kopańca. Surowcem skaleniowym są również skalenie porfirowatych odmian granitów karkonoskich występujące w kotlinie jeleniogórskiej koło Karpnik, Maciejowej i Góry Sośnia. Do surowców skaleniowych zalicza się także występujące w regionie śląsko-krakowskim: trachit potasowy z Siedlca i arkozę kwaczalską z Wygiełzowa.

Skalenie są jednym z głównych surowców ceramicznych – jako mączki oraz grysy skaleniowo-kwarcowe wykorzystywane są w przemysłach: ceramiki szlachetnej, płytek ceramicznych, wyrobów sanitarnych, emalierskim oraz w hutnictwie szkła. Surowce skaleniowe pozyskiwane są również przy eksploatacji granitów zasobnych w skalenie potasowe.

Występowanie złóż surowców skaleniowych w Polsce przedstawiono na mapie.

Stopień rozpoznania oraz zagospodarowania przedstawia tabela 1.

Stan geologicznych zasobów bilansowych surowców skaleniowych zwiększył się w wyniku zatwierdzenia dodatku nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża Pagórki Wschodnie i wyniósł 137,49 mln t w 2012 r.

Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych zmalały nieznacznie w wyniku wydobycia i wyniosły w 2012 r. 5,22 mln t. Wydobycie surowca skaleniowego zmalało prawie trzykrotnie w stosunku do ubiegłego roku i wyniosło 9,35 tys. t w 2012 r. Spowodowane to było wstrzymaniem eksploatacji tego surowca ze złoża Pagórki Wschodnie.

Krajowe zapotrzebowanie na surowce skaleniowe jest nadal wysokie. Skalenie wydobywane w Polsce wykorzystywane są głównie w przemyśle płytek ceramicznych.

Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.

Opracowała: Agnieszka Malon

 

źródło: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy