Torfy
Jesteś w dziale: Strona główna \ Torfy

Torfy

2013-10-23, godz. 09:49

 

 

 

 

 

 

Torfy

Torf jest osadem organicznym powstałym w późnym czwartorzędzie, głównie holocenie, utworzonym w czasie długotrwałego osadzania się częściowo rozłożonych szczątków roślin. Do procesu powstania torfu wymagany jest wysoki poziom wód gruntowych i niewielki dopływ powietrza.

Ze względów na cechy genetyczne wyróżnia się torfy: niskie, wysokie i przejściowe. Najbardziej zasobne w składniki pokarmowe są torfy typu niskiego występujące w dolinach rzek, w obniżeniach terenowych oraz na brzegach jezior. Torfy typu wysokiego są ubogie w składniki pokarmowe i występują na wododziałach, natomiast torfy przejściowe charakteryzują się cechami obu typów łącznie.

Geologiczne i jakościowe kryteria bilansowości dla złóż torfu to: minimalna miąższość złoża 1 m, maksymalny stosunek grubości nadkładu do miąższości złoża 0,5 oraz maksymalna popielność 30 %. O zastosowaniu torfu decydują następujące parametry jakościowe:

  • stopień rozkładu (wg von Posta: H1 - nierozłożony do H10 - zupełnie rozłożony)
  • popielność (zaw. substancji nieorganicznych w 100g suchej masy)
  • odczyn (pH)
  • stopień wilgotności
  • ocena bakteriologiczna (miano Coli).

Torf jest stosowany w ogrodnictwie jako środek poprawiający strukturę gleby i rolnictwie jako nawóz organiczny oraz w lecznictwie (balneologii) jako środek do kąpieli i okładów (borowiny). W przeszłości torf służył również jako opał. Dla celów ogrodniczych nadają się torfy lepszej jakości - o popielności nie większej niż 15 % i mniejszym stopniu rozkładu, w rolnictwie wykorzystuje się torfy dobrze rozłożone, o kwasowości (pH) powyżej 4 oraz zawartości popiołu nie większej niż 25 %. Ponadto w rolnictwie i ogrodnictwie wykorzystywane są mieszaniny torfu z nawozami mineralnymi i mikroelementami, tzw. mieszanki torfowo-mineralne. Dla lecznictwa stosowane są torfy (borowiny) o odpowiedniej czystości mikrobiologicznej, znacznym stopniu rozkładu, konsystencji maziowej, dużej zawartości czynnych związków organicznych i wilgotności ponad 75 %, nieprzemrożone.

Ponad połowa torfowisk znajduje się w północnej części kraju. Torfowiska zajmują obszar ok. 1,2 mln ha, zawierając ponad 17 mld m3 torfu. Instytut Melioracji i Użytków Zielonych zinwentaryzował około 50 tysięcy torfowisk, z czego około 36 % stanowi potencjalną bazę zasobową eksploatacji torfu. Na mapie przedstawiono większe złoża torfów w Polsce, wyróżniając dodatkowo borowiny.

W 2012 r. geologiczne zasoby bilansowe torfu wyniosły 78,98 mln m3 i w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły o 4,80 mln m3.

Przyrost zasobów nastąpił głównie na skutek udokumentowania 19 nowych złóż o łącznych zasobach bilansowych 6,57 mln m3. Największe zasoby, spośród tych złóż, występują w złożu Karaska II – ponad 5 mln m3.

Przyrost zasobów z tytułu udokumentowania nowych złóż został częściowo zrekompensowany przez wydobycie, a także przez skreślenie z bilansu zasobów 5 złóż.

Według informacji nadesłanych od użytkowników złóż, w 2012 roku wydobycie wyniosło 1221 tys. m3 i utrzymało się na podobnym poziomie jak w ubiegłym roku. Największą ilość torfu wydobyto ze złóż: Karaska I (158 tys. m3), Rabinówka (120 tys. m3) oraz Stoczek (113 tys. m3). Ze złoża Bełchatów-p. Szczerców wydobyto z tzw. punktów eksploatacyjnych 5,0 tys. m3 torfów.

Stan geologicznych zasobów złóż torfu, stopień ich rozpoznania oraz zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.

Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.

Opracowała: Agnieszka Wałkuska

 

źródło: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

 

 

facebook